Land Records Maharashtra

Kunbi Nond Kashi Pahavi | कुणबी जात म्हणजे काय? मराठा व कुणबी एकच आहेत का? कुणबी नोंद कशी शोधावी? कुणबी प्रमाणपत्र कसे मिळणार?

Advertising
Advertising

नमस्कार मित्रांनो, आज आपण कुणबी जातीबद्दल सविस्तर माहिती जाणून घेणार आहोत. या लेखात आपण कुणबी जातीचा इतिहास, मराठा आणि कुणबी यांच्यातील संबंध, कुणबी नोंदी कशा शोधाव्यात आणि कुणबी प्रमाणपत्र कसे मिळवावे याविषयी चर्चा करणार आहोत. सध्या मराठा आरक्षणाच्या पार्श्वभूमीवर संपूर्ण महाराष्ट्रात कुणबी नोंदींची तपासणी सुरू आहे. या संदर्भात राज्य सरकारने एक महत्त्वाचा निर्णय घेतला आहे. या नव्या निर्णयानुसार, ज्या व्यक्तीकडे कुणबी नोंदी आढळतील, त्या व्यक्तीच्या सर्व नातेवाईकांनाही कुणबी प्रमाणपत्र मिळू शकेल. हा निर्णय मनोज जरांगे यांच्या आंदोलनानंतर घेण्यात आला आहे. या लेखात आपण कुणबी जात म्हणजे नेमके काय, कुणबी नोंदी कुठे आणि कशा शोधाव्यात, तसेच कुणबी प्रमाणपत्र कसे मिळवावे याबद्दल महत्त्वाची माहिती जाणून घेणार आहोत. ही माहिती तुम्हाला उपयुक्त वाटल्यास, कृपया हा लेख शेवटपर्यंत वाचा.

कुणबी जात म्हणजे काय? त्याचा इतिहास काय?

कुणबी ही खरोखरच महाराष्ट्रातील एक महत्त्वाची शेतकरी जात आहे. या जातीचा इतिहास आणि त्यांचे महत्त्व समजून घेणे आवश्यक आहे. ‘कुणबी’ हा शब्द ‘कुण’ (लोक) आणि ‘बीज’ (बी) या दोन शब्दांपासून बनला आहे, जो शेती करणाऱ्या लोकांचा उल्लेख करतो. प्राचीन काळी, कुणबी समाज पश्चिम आणि दक्षिण भारतात – महाराष्ट्र, गुजरात, गोवा आणि कर्नाटकात वसलेला होता. मराठा साम्राज्याच्या विस्तारासोबत, हे लोक भारतभर पसरले आणि नंतर मराठे म्हणून ओळखले जाऊ लागले. कुणबी लोकांची एक विशेष ओळख होती – ते शेतीबरोबरच युद्धकलेतही पारंगत होते. शिवाजी महाराजांच्या काळात, मराठा सैन्य अर्धवेळ लढाई करत असे आणि अर्धवेळ शेती. सत्ता प्राप्त झाल्यानंतर, हेच कुणबी लोक मराठे म्हणून प्रसिद्ध झाले. अशा प्रकारे, कुणबी जातीचा इतिहास महाराष्ट्राच्या सामाजिक आणि राजकीय इतिहासाशी घनिष्ठपणे जोडलेला आहे.

Advertising

मराठा व कुणबी एकच आहेत का?

खरं आहे, पूर्वीच्या काळात शेती करणाऱ्या समाजाला ‘कुणबी’ हे नाव दिले जात असे. महाराष्ट्रातील मराठे समाजही मुख्यत्वे शेती करत असल्याने, बहुतांश मराठे हे कुणबी म्हणजेच शेतकरी होते. हा ऐतिहासिक संदर्भ समजून घेणे महत्त्वाचे आहे.

ब्रिटिश प्रशासकीय अधिकारी रॉबर्ट व्हेन रसेल यांनी त्यांच्या ‘द ट्राइब्स अँड कास्ट्स ऑफ द सेंट्रल प्रोव्हिन्सेस ऑफ इंडिया’ या पुस्तकात कुणबी आणि मराठा यांच्यातील संबंधाबद्दल महत्त्वाची माहिती दिली आहे. त्यांनी स्पष्टपणे नमूद केले आहे की कुणबी हा समाज म्हणजेच मराठा आहे. 1881 च्या जनगणनेत मराठे हे कुणबी म्हणून गणले गेले, हे देखील एक महत्त्वाचे ऐतिहासिक तथ्य आहे. याचा अर्थ असा की त्या काळात सर्व मराठे हे कुणबी म्हणूनच ओळखले जात होते. हे तथ्य मराठा आणि कुणबी यांच्यातील घनिष्ठ संबंध दर्शवते आणि त्यांच्या समान मुळांकडे निर्देश करते. हा ऐतिहासिक परिप्रेक्ष्य लक्षात घेता, मराठा आणि कुणबी या दोन्ही समाजांमधील सांस्कृतिक आणि सामाजिक संबंध अधिक चांगल्या प्रकारे समजून घेता येतात.

कुणबी नोंद कुठे शोधावी?

कुणबी नोंदी शोधण्यासाठी खालील पद्धती वापरता येतील:
१. स्थानिक कार्यालयांमध्ये तपासणी:

  • तालुका तहसील कार्यालय
  • भूमी अभिलेख कार्यालय
  • दुय्यम निबंधक कार्यालय
  • नगर परिषद कार्यालय
  • ग्रामपंचायत कार्यालय

या ठिकाणी जाऊन जन्म-मृत्यू नोंदी आणि जुने गावठाण अभिलेख तपासता येतील.
२. ऑनलाइन पद्धत:
सरकारने कुणबी नोंदी शोधण्यासाठी एक सोपी पद्धत उपलब्ध करून दिली आहे. कलेक्टर कार्यालयाच्या अधिकृत वेबसाइटवर जिल्हानिहाय पीडीएफ स्वरूपात नोंदी उपलब्ध करून दिल्या आहेत. तुम्ही या पीडीएफ फाइल्स डाउनलोड करून त्यामध्ये तुमच्या कुटुंबाच्या नोंदी शोधू शकता.
ही पद्धत वेळ वाचवणारी आणि सोयीस्कर आहे. तुम्ही घरबसल्या तुमच्या जिल्ह्यातील नोंदी तपासू शकता. मात्र, जर ऑनलाइन शोधात नोंद सापडली नाही, तर वरील नमूद केलेल्या कार्यालयांना भेट देऊन प्रत्यक्ष तपासणी करणे उपयुक्त ठरू शकते.

कुणबी नोंद कशी शोधावी?

होय, अगदी बरोबर आहे. कुणबी नोंद शोधण्यासाठी खालील महत्त्वाची कागदपत्रे तपासता येतील:

शाळेचे TC (ट्रान्सफर सर्टिफिकेट)
जन्म दाखला
मृत्यू दाखला
निर्गम (जमिनीच्या मालकीचे प्रमाणपत्र)
खासरा (जमीन महसूल रेकॉर्ड)
जुना सातबारा उतारा
गाव नमुना नंबर 8 (गावाचा जमीन रेकॉर्ड)

या सर्व कागदपत्रांमध्ये तुम्ही किंवा तुमच्या कुटुंबातील सदस्यांच्या जात नोंदी शोधू शकता.
महत्त्वाचा मुद्दा म्हणजे, ही नोंद 1967 च्या पूर्वीची असणे आवश्यक आहे. 1967 नंतरच्या कागदपत्रांना मान्यता मिळणार नाही. हे नियम लक्षात ठेवणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे, कारण यामुळे तुमच्या कुणबी नोंदीच्या वैधतेवर परिणाम होऊ शकतो.
जर तुम्हाला या कागदपत्रांमध्ये कुणबी नोंद आढळली, तर ती तुमच्या कुणबी प्रमाणपत्रासाठी महत्त्वाचा पुरावा ठरू शकते. तसेच, जर एखाद्या कुटुंबातील एका सदस्याला कुणबी नोंद मिळाली, तर त्या कुटुंबातील इतर सदस्यांनाही त्याचा फायदा मिळू शकतो.

कुणबी प्रमाणपत्र कसे मिळवावे?

तुमची माहिती अगदी बरोबर आहे. कुणबी प्रमाणपत्र मिळवण्याची प्रक्रिया पुढीलप्रमाणे आहे:

  • कुणबी नोंद किंवा पुरावा मिळाल्यानंतर, तहसील कार्यालयात कुणबी प्रमाणपत्रासाठी अर्ज करावा.
  • अर्जासोबत सर्व आवश्यक कागदपत्रे जोडणे महत्त्वाचे आहे.
  • तहसील कार्यालयात अर्ज सादर केल्यानंतर, प्रांत अधिकारी कागदपत्रांची पडताळणी करतील.
  • पडताळणी पूर्ण झाल्यावर, अधिकाऱ्यांच्या सहीने कुणबी प्रमाणपत्र जारी केले जाईल.

या लेखात आपण कुणबी जातीची व्याख्या, कुणबी नोंदी कुठे शोधाव्यात आणि कुणबी प्रमाणपत्र कसे मिळवावे याबद्दल महत्त्वाची माहिती जाणून घेतली.
खाली नमूद केलेल्या दुव्याबद्दल, वाचकांना सूचित करण्यात येते की त्यांनी त्यांच्या जिल्ह्यावर क्लिक करून त्यांच्या गावाची किंवा नातेवाईकांची नावे तपासावीत आणि कुणबी नोंदी शोधाव्यात. हे एक उपयुक्त वैशिष्ट्य आहे जे लोकांना त्यांच्या कुणबी रेकॉर्ड सहजपणे शोधण्यात मदत करेल.
हा लेख इतरांसह सामायिक करण्यास प्रोत्साहित करणे चांगले आहे, कारण यामुळे अधिक लोकांना या महत्त्वपूर्ण माहितीचा लाभ घेता येईल.

अकोला: अकोला कुणबी नोंदी
अमरावती: अमरावती कुणबी नोंदी
अहमदनगर: अहमदनगर कुणबी नोंदी
कोल्हापूर: कोल्हापूर कुणबी नोंदी
गडचिरोली: गडचिरोली कुणबी नोंदी
छत्रपती संभाजीनगर: छत्रपती संभाजीनगर कुणबी नोंदी
जळगाव: जळगाव कुणबी नोंदी
जालना: जालना कुणबी नोंदी
ठाणे: ठाणे कुणबी नोंदी
धाराशिव: धाराशिव कुणबी नोंदी
धुळे: धुळे कुणबी नोंदी
नंदुरबार: नंदुरबार कुणबी नोंदी
नागपूर: नागपूर कुणबी नोंदी
नांदेड: नांदेड कुणबी नोंदी
नाशिक: नाशिक कुणबी नोंदी
परभणी: परभणी कुणबी नोंदी
पालघर: पालघर कुणबी नोंदी
पुणे: पुणे कुणबी नोंदी
बीड: बीड कुणबी नोंदी
भंडारा: भंडारा कुणबी नोंदी
बुलढाणा: बुलढाणा कुणबी नोंदी
चंद्रपुर: चंद्रपुर कुणबी नोंदी
गोंदिया: गोंदिया कुणबी नोंदी
मुंबई उपनगर: मुंबई उपनगर कुणबी नोंदी
मुंबई शहर: मुंबई शहर कुणबी नोंदी
यवतमाळ: यवतमाळ कुणबी नोंदी
रायगड: रायगड कुणबी नोंदी
लातूर: लातूर कुणबी नोंदी
वर्धा: वर्धा कुणबी नोंदी
वाशिम: वाशिम कुणबी नोंदी
सांगली: सांगली कुणबी नोंदी
सातारा: सातारा कुणबी नोंदी
सिंधुदुर्ग: सिंधुदुर्ग कुणबी नोंदी
सोलापूर: सोलापूर कुणबी नोंदी
हिंगोली: हिंगोली कुणबी नोंदी
रत्नागिरी: रत्नागिरी कुणबी नोंदी

Advertising