ਗ੍ਰਾਮ ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਦੇਜ਼ ਦੇ ਲੋਅਸਤਰੀ ਲੋਕਤੰਤਰਕ ਢਾਂਚੇ ਦਾ ਅਹੰਕਾਰ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਲਹਿਰ ਚਲਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। 2025 ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਗ੍ਰਾਮ ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕੰਮ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਪਿੰਡਾਂ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੁਵਿਧਾ ਵਧਾਉਣ ਵੱਲ ਇਕ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਸਾਬਤ ਹੋਏ ਹਨ।

ਆਓ ਵੇਖੀਏ 2025 ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਾਮ ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੇ ਮੁੱਖ ਕੰਮ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲਾਭ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ।

1. ਰਸਤੇ ਤੇ ਸੜਕਾਂ ਦੀ ਸੁਧਾਰਨਾ

2025 ਵਿੱਚ ਕਈ ਗ੍ਰਾਮ ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਪਿੰਡਾਂ ਦੀਆਂ ਸੜਕਾਂ ਦਾ ਨਵੀਨੀਕਰਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

• ਕੱਚੇ ਰਸਤੇ ਪੱਕੇ ਬਣਾਏ ਗਏ।
• ਸੜਕਾਂ ਦੇ ਕੰਡਿਆਂ ‘ਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਨਿਕਾਸੀ ਲਈ ਡਰੇਨਜ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਬਣਾਈ ਗਈ।
• ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਅਤੇ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਾਲੇ ਰਸਤੇ ਤੁਰੰਤ ਠੀਕ ਕਰਵਾਏ ਗਏ।

ਇਸ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਵਾਜਾਈ ਵਿੱਚ ਆਸਾਨੀ ਹੋਈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਲਈ।

2. ਪਾਣੀ ਸਪਲਾਈ ਤੇ ਸਫਾਈ ਪ੍ਰਣਾਲੀ

ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਹੀ ਸਪਲਾਈ ਅਤੇ ਸਫਾਈ ਇਕ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। 2025 ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਕਈ ਗ੍ਰਾਮ ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਨੇ:

• RO ਪਲਾਂਟ ਲਗਵਾਏ।
• ਘਰ-ਘਰ ਪੀਣ ਯੋਗ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਕੀਤੀ।
• ਨਿਕਾਸੀ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ।
• ਬੱਸ ਸਟੈਂਡ, ਸਕੂਲ ਅਤੇ ਹਸਪਤਾਲ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਸਫਾਈ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਈ।

ਇਸ ਨਾਲ ਸਿਹਤ ਸੇਵਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਿਹਤਰੀ ਆਈ।

3. ਸਿੱਖਿਆ ਤੇ ਸਕੂਲਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ

ਸਿੱਖਿਆ ਹਰ ਪਿੰਡ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

• 2025 ਵਿੱਚ ਕਈ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਹੋਈ।
• ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਨਵੇਂ ਫਰਨੀਚਰ, ਕਿਤਾਬਾਂ ਅਤੇ ਕਪੜੇ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਏ ਗਏ।
• ਮਿਡ-ਡੇ ਮੀਲ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਤੇ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
• ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਡਿਜੀਟਲ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੋਈ।

ਇਸ ਨਾਲ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ।

4. ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਅਤੇ ਸਵਰੋਜ਼ਗਾਰ ਯੋਜਨਾਵਾਂ

ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਲਈ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਮੌਕੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਵੀ ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ।

• MGNREGA ਤਹਿਤ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
• ਸਿਲਾਈ ਕੇਂਦਰ, ਮਸ਼ੀਨ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ ਸੈਂਟਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ।
• ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਲਈ ਡਰਾਇਵਿੰਗ, ਮੋਬਾਈਲ ਰਿਪੇਅਰ, ਕੰਪਿਊਟਰ ਕੋਰਸ ਆਦਿ ਦੀ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ।

ਇਸ ਨਾਲ ਪਿੰਡ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਆਪਣੇ ਪੈਰਾਂ ‘ਤੇ ਖੜੇ ਹੋਣ ਲੱਗੇ।

5. ਸਿਹਤ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ

ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਗ੍ਰਾਮ ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਨੇ 2025 ਵਿੱਚ ਸਿਹਤ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕਈ ਉਪਰਾਲੇ ਕੀਤੇ:

• ਪਿੰਡ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਮੁਫ਼ਤ ਚੈੱਕਅਪ ਕੈਂਪ ਲਗਾਏ ਗਏ।
• ਔਖੇ ਸਮਿਆਂ ਲਈ ਐਂਬੂਲੈਂਸ ਸੇਵਾ ਚਲਾਈ ਗਈ।
• ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਦੀ ਖਾਸ ਦੇਖਭਾਲ ਹੋਈ।
• ਆਂਗਣਵਾੜੀ ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੀ ਸਹੀ ਰੀਪੇਅਰ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

6. ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਤੇ ਕਿਸਾਨੀ ਲਈ ਯਤਨ

ਪੰਜਾਬ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦਾ ਰਾਜ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਗ੍ਰਾਮ ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਵੀ ਕਈ ਕੰਮ ਕੀਤੇ:

• ਸਰਕਾਰੀ ਸਬਸਿਡੀ ਵਾਲੇ ਬੀਜ ਤੇ ਖਾਦ ਵੰਡੇ ਗਏ।
• ਸੂਚਨਾ ਕੇਂਦਰ ਬਣਾਏ ਗਏ ਜਿੱਥੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮੌਸਮ ਤੇ ਨਵੀਂ ਤਕਨੀਕ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।
• ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਇਸ ਨਾਲ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਤੇ ਖਰਚੇ ਘਟੇ।

7. ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ

ਪਿੰਡਾਂ ਦੀਆਂ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਲਈ ਵੀ ਗ੍ਰਾਮ ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਨੇ 2025 ਵਿੱਚ ਵਧੀਆ ਕੰਮ ਕੀਤੇ:

• ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਸਵੈ ਸਹਾਇਤਾ ਗਰੁੱਪ ਬਣਾਏ ਗਏ।
• ਹਥਕਲਾ, ਸਿਲਾਈ, ਬੀਉਟੀ ਪਾਰਲਰ ਆਦਿ ਦੇ ਕੋਰਸ ਚਲਾਏ ਗਏ।
• ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਗਠਿਤ ਟੀਮਾਂ ਤੇ ਵਾਚ ਟਾਵਰ ਬਣਾਏ ਗਏ।

ਇਸ ਨਾਲ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਆਤਮਨਿਰਭਰ ਹੋਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ।

8. ਪਰਿਵਾਰ ਕਲਿਆਣ ਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਯੋਜਨਾਵਾਂ

• ਵਿਧਵਾ, ਬਜ਼ੁਰਗ ਅਤੇ ਅਪਾਹਜਾਂ ਲਈ ਪੈਨਸ਼ਨ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਚਲਾਈਆਂ ਗਈਆਂ।
• ਲਾਡਲੀ ਬੇਟੀ, ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ, ਅਤੇ ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਭਾਰਤ ਜਿਹੀਆਂ ਸਕੀਮਾਂ ਦਾ ਲਾਭ ਦਿੱਤਾਇਆ ਗਿਆ।
• ਸਮਾਜਿਕ ਸਮੇਲਨ, ਮੇਲੇ ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦਿਵਸ ਮਨਾਏ ਗਏ।

9. ਹਰਾ ਭਰਾ ਪਿੰਡ – ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੀ ਰੱਖਿਆ

• ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਰੁੱਖ ਲਗਾਏ ਗਏ।
• ਪਲਾਸਟਿਕ ਵਿਰੁੱਧ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਈ ਗਈ।
• ਸੋਲਰ ਲਾਈਟਾਂ, ਪਾਣੀ ਦੀ ਬਚਤ ਲਈ ਟੈਂਕੀਆਂ ਲਗਾਈਆਂ ਗਈਆਂ।

ਇਸ ਨਾਲ ਪਿੰਡ ਵਾਤਾਵਰਨਕ ਤੌਰ ਤੇ ਵੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੋਏ।

10. ਨਵੀਂ ਤਕਨੀਕ ਤੇ ਡਿਜੀਟਲ ਇਨਫਰਾਸਟਰਕਚਰ

• ਪਿੰਡ ਪੰਚਾਇਤ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ Wi-Fi ਸੇਵਾਵਾਂ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀਆਂ।
• ਈ-ਗਵਰਨੈਂਸ, ਬਿਲ ਭਰਪਾਈ, ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਆਨਲਾਈਨ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।
• QR ਕੋਡ ਰਾਹੀਂ ਪੰਚਾਇਤ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਈ ਗਈ।

ਨਤੀਜਾ – ਲੋਕ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਦੀ ਜਿੱਤ

2025 ਦੀ ਗ੍ਰਾਮ ਪੰਚਾਇਤ ਰਿਪੋਰਟ ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਪਿੰਡ ਵੀ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਰੱਕੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਗ੍ਰਾਮ ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਨੇ ਜੋ ਕੰਮ ਕੀਤੇ, ਉਹ ਨਿਸ਼ਚਤ ਹੀ ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕਤਾ ਵੱਲ ਲੈ ਕੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।